Porcelanowe Dziedzictwo – wystawa i otwarta rozmowa o przyszłości legendarnej fabryki z Jaworzyny Śląskiej

W ramach cyklu „Porcelanowe Dziedzictwo” zapraszamy na drugą część wystawy czasowej, poświęconą historii Zakładów Porcelany Stołowej „Karolina” z Jaworzyny Śląskiej.

Tym razem przeniesiemy się do roku 1945, by przyjrzeć się powojennym losom jednej z najciekawszych – choć często niedocenianych – polskich fabryk porcelany, założonej w 1860 roku.

📅 Wernisaż wystawy: niedziela, 6 lipca 2025 r., godz. 14:00
📍 Miejsce: Muzeum Porcelany Śląskiej w Tułowicach, ul. Porcelanowa 2E

Ekspozycja obejmuje lata 1945–2024 i prezentuje najciekawsze oraz najwyższej jakości wyroby porcelanowe wytwarzane w Jaworzynie Śląskiej przez blisko osiem dekad.

Po II wojnie światowej zakład wznowił działalność – początkowo jako „Koenigszelt” – Państwowa Fabryka Porcelany, a od 1954 roku jako Zakłady Porcelany Stołowej „Karolina”. Już w latach 50. i 60. rozpoczęto wprowadzanie nowoczesnych fasonów, które szybko zdobyły uznanie odbiorców w kraju i za granicą.

W kolejnych dekadach fabryka oferowała setki oryginalnych wzorów – zarówno dekorowanych kalkomanią, jak i ręcznie zdobionych złotem oraz platyną. W ofercie znalazły się serwisy obiadowe i kawowe, garnitury dziecięce, salaterki, patery czy filiżanki. Szczególne miejsce zajmowała luksusowa porcelana typu Fine Bone China – w charakterystycznym odcieniu ecru – produkowana przez zakład jako jedyny w Polsce.

Po 1990 roku fabryka została przekształcona w spółkę pracowniczą, a w 2010 roku uroczyście obchodziła swoje 150-lecie. Wówczas należała do czołówki europejskich producentów porcelany i współpracowała z uznanymi projektantami z Polski i zagranicy.

Produkcję zakończono w 2024 roku, w wyniku ogłoszenia upadłości. Obecnie zakład znajduje się pod zarządem syndyka. Pomimo zakończenia działalności, wyroby sygnowane marką FP Karolina nadal cieszą się dużym uznaniem kolekcjonerów i miłośników porcelany.

Wernisażowi wystawy będzie towarzyszyć otwarta rozmowa, podczas której wspólnie z uczestnikami podejmiemy temat przeszłości, teraźniejszości i możliwej przyszłości fabryki.

Zachęcamy wszystkie osoby obecne na wydarzeniu do aktywnego udziału – do dzielenia się wspomnieniami, opiniami i pomysłami. Chcemy wspólnie zastanowić się:

  • Jak doszło do upadku tak zasłużonego zakładu?
  • Czy zachowana infrastruktura może zostać ponownie wykorzystana?
  • Czy istnieje realna szansa na nową działalność – produkcyjną, muzealną, edukacyjną?
  • Czy możliwy jest powrót do idei „Karoliny” w nowoczesnej formie?

Rozmowa odbędzie się bezpośrednio po otwarciu wystawy – w swobodnej, otwartej formule – jako integralna część wydarzenia.

Zapraszamy do Tułowic!

Wystawa Porcelanowe Dziedzictwo to nie tylko prezentacja pięknych obiektów i wybitnego wzornictwa, ale także przestrzeń do rozmowy i refleksji nad znaczeniem dziedzictwa przemysłowego we współczesnym świecie.

Zachęcamy do udziału – zarówno w wydarzeniu, jak i w dyskusji!


Porcelana to nie tylko materiał – to także historia, ludzie i wartości, których nie warto tracić z oczu

Długi weekend czerwcowy w Tułowicach — okazja, by zobaczyć porcelanowy żyrandol w zabytkowej i nietuzinkowej willi!

Z okazji długiego weekendu 19-22 czerwca zapraszamy Państwa na wyjątkowe wydarzenie przygotowane przez Muzeum Porcelany Śląskiej w Tułowicach – spacer po Tułowicach z możliwością wejścia do zabytkowej i niedostępnej na co dzień willi założycieli Fabryki Porcelany, w której znajduje się unikatowy porcelanowy żyrandol.

Ten niezwykły obiekt, wielokrotnie wspominany podczas naszych muzealnych oprowadzeń, będzie można zobaczyć na własne oczy po raz pierwszy. Żyrandol wyprodukowany został tylko w jednym egzemplarzu w 1924 roku przez znanego projektanta wnętrz z Berlina, Freya, który zaprojektował również wnętrze willi Schlegelmilchów. Otwieramy drzwi willi wyłącznie dla Państwa, w celu zaprezentowania tego wyjątkowego eksponatu.

Terminy spacerów:

• 19 czerwca (czwartek)

• 22 czerwca (niedziela)

Godziny:

• I tura: 11:00

• II tura: 13:00

Program wydarzenia:

  • Spacer z przewodnikiem po Tułowicach
  • Wejście do zabytkowej willi w celu obejrzenia zabytkowego porcelanowego żyrandola
  • Powrót do Muzeum i zwiedzanie ekspozycji muzealnej

Czas trwania: około 3,5 godziny

Koszt udziału: 65 zł / osoba (w cenie: zwiedzanie willi + wstęp do Muzeum)

Zapisy:

📞 Telefonicznie: 781 717 777

📧 Mailowo: porcelana@muzeatechniki.pl

📍 Zbiórka: siedziba Muzeum Porcelany Śląskiej, ul. Porcelanowa 2E, Tułowice

Liczba miejsc ograniczona! Serdecznie zapraszamy do udziału i zachęcamy do wcześniejszych zapisów!

Dzbany na wino

Od antyku do dzisiaj wino białe lub czerwone jest elementem posiłków. Śląskie fabryki porcelany produkowały dzbany na wino, które ozdabiały stoły biesiadne i przechowywały cenny trunek. Posiadały ozdobne przykrywki cynowe, połączone z uchwytem dzbana zawiasem, podobnie jak kufle na piwo. Głównymi producentami śląskich dzbanów były: Fabryka Porcelany Carla Tielscha ze Starego Zdroju Wałbrzych/ Carl Tielsch Porzellanfabrik Altwasser Waldenburg, Manufaktura Porcelany Carla Kristera z Wałbrzycha / Carl Krister Porzellan Manufaktur Waldenburg i Fabryka Porcelany Augusta Rappsilbera z Jaworzyny Śląskiej / August Rappsilber Porzellanfabrik Koenigszelt.
Dzbany były zdobione ręcznie, wymyślnymi dekoracjami liści winogron czy antycznymi scenami spożywania wina. Były również dzbany ze zdjęciami ich właścicieli wykonane w atelier i zdobione w malarni porcelany A. Leisnera z Wałbrzycha / Waldenburg. Kilka takich dzbanów możemy zobaczyć w katalogu Leisnera. Cena dzbanów na wino była bardzo wysoka, dlatego obecnie bardzo rzadko możemy je spotkać na wystawach muzealnych.


Autor: Roman Gatys

Kałamarze

Dzisiaj mamy długopisy, pióra i kartki papieru, laptopy czy telefony komórkowe na których piszemy. Dawniej trzeba było mieć kałamarz, czyli przybornik do pisania, w którym znajdowało się pióro, pojemnik z atramentem i pojemnik z talkiem. Potrzebny był również papier. Zatem w każdym domu na biurku stał kałamarz, a piórem pisano listy, robiono notatki, listy zakupów itd. Kałamarze mogły mieć proste lub wyszukane formy. Zależało to od statusu posiadającego kałamarz. Bardzo często kałamarze były prezentami na urodziny albo na srebrne lub złote wesele, czy jubileuszu 25 lat pracy.

Najwięcej kałamarzy produkowano w XIX wieku. Z pojawieniem się piór wiecznych, a później długopisów kałamarze powoli zostały zastąpione nowoczesnymi narzędziami do pisania. Pierwsze w naszej kolekcji kałamarze, to z lat czterdziestych XIX wieku wyroby Kristera i Tielscha z Wałbrzycha.

Ostatnie kałamarze, które wyprodukowano w śląskich fabrykach porcelany powstały na przełomie lat czterdziestych i pięćdziesiątych XX wieku. Wyprodukowała je Fabryka Porcelany Elektrotechnicznej Brzezinka w Mysłowicach.


Autor: Roman Gatys

Zbiory własne Muzeum Porcelany Śląskiej

Wystawa czasowa z cyklu Porcelanowe Dziedzictwo: Porcelana z Jaworzyny Śląskiej

Muzeum Porcelany Śląskiej w Tułowicach zaprasza na kolejną wystawę czasową w ramach cyklu Porcelanowe Dziedzictwo. Tym razem przybliżymy historię i dorobek jednej z najciekawszych, a dziś często zapomnianych fabryk porcelany – manufaktury w Jaworzynie Śląskiej, działającej nieprzerwanie od 1860 roku aż do zakończenia II wojny światowej.

Wernisaż wystawy:

📅 15 czerwca 2025 r. (niedziela) godz. 14:00
📍 Muzeum Porcelany Śląskiej w Tułowicach, ul. Porcelanowa 2E

Wystawa obejmuje okres działalności fabryki od jej powstania do 1945 roku i prezentuje najciekawsze oraz najlepiej zachowane wyroby: serwisy stołowe, wazony, świeczniki, talerze okolicznościowe, lampy, a także porcelanowe figurki.

Kilka faktów z historii fabryki:

  • Założycielem był mistrz murarski Traugott Silber, a fabryka szybko zdobyła renomę jako jeden z największych producentów porcelany na Śląsku.
  • W latach 1870–1876 jej siostrzaną wytwórnią była Fabryka Porcelany w Tułowicach.
  • Od 1886 roku działała jako Towarzystwo Akcyjne, wspierane finansowo przez Bank Struppa z Turyngii.
  • W 1905 roku weszła w skład koncernu Lorenz Hutschenreuther z Bawarii – jednego z największych w Niemczech.
  • Fabryka należała do elitarnych związków niemieckich producentów porcelany i zdobyła m.in. złoty medal na Wystawie Światowej w Paryżu w 1937 roku.
  • Do najbardziej znanych serwisów należały: Charlotta, Freia, Derby, Gloria, Regina, Irene, a do prawdziwych rarytasów – serwisy srebrzone oraz zdobione podobizną Myszki Miki na licencji Walta Disneya.

Jaworzyna Śląska miała swoje przedstawicielstwa handlowe na całym świecie, a jej wyroby do dziś można znaleźć w kolekcjach prywatnych i muzealnych na wielu kontynentach.

Serdecznie zapraszamy do odwiedzenia wystawy i poznania tej wyjątkowej historii zaklętej w porcelanie. Wstęp na wernisaż jest wolny!

Wernisaż wystawy czasowej o Fabryce Porcelany Walter & Co. Strzegom – Stanowice

Zapraszamy na wernisaż nowej wystawy czasowej z cyklu Porcelanowe Dziedzictwo! Tym razem przeniesiemy się do Strzegomia, by poznać nieznaną perłę śląskiej porcelany – Fabrykę Porcelany Walter & Co. Strzegom – Stanowice / Striegauer Porzellanfabrik Walter & Co. Stanowitz.

Muzeum Porcelany Śląskiej w Tułowicach, ul. Porcelanowa 2E

27 kwietnia 2025 (niedziela), godz. 14:00

W programie:

  • Wernisaż wyjątkowej wystawy ze zbiorów Ireny i Romana Gatys
  • Wykład przybliżający historię i wyroby fabryki z lat 1873–1933
  • Spotkanie w kameralnej atmosferze wśród niezwykłych porcelanowych eksponatów: Czy niewielka fabryka ze Stanowic mogła konkurować z największymi śląskimi producentami porcelany?
  • Odpowiedź poznacie już w ostatnią niedzielę kwietnia! Wystawa czynna od 27 kwietnia do 22 maja 2025 roku. Zanurz się w świecie porcelany i odkryj zapomniane dziedzictwo Strzegomia!

Do zobaczenia w Muzeum Porcelany Śląskiej!

Komplety dla palaczy

W XIX i XX wieku do lat 80 produkowano bardzo modne komplety dla palaczy. Wówczas świadomość na temat szkodliwości palenia przez lata była znikoma. Nikt nie zakładał, że palenie papierosów, cygar czy tytoniu uzależnia i jest winne wielu śmiertelnym chorobom.
Porcelanowe komplety dla palaczy składały się z tacy, pojemnika na papierosy, popielniczki, zapalniczki lub pojemnika na zapałki, czasami świecznika. Komplety różniły się bardzo często wyposażeniem, jednak znajdowały się wtedy prawie w każdym domu, czy mieszkaniu. Były komplety dla palaczy cygar, dla palaczy papierosów, dla grających w brydża czy skata. Komplety były bardzo ładnie zdobione i miały ciekawe formy.

Większość fabryk produkowała porcelanę dla palaczy: Carla Tielscha ze Starego Zdroju / Altwasser później Fabryka Porcelany „Wałbrzych”, Carla Kristera później Fabryka Porcelany „Krzysztof” z Wałbrzycha / Waldenburg, August Rappsilber z Jaworzyny Śląskiej / Koenigszelt później Fabryka Porcelany „Karolina”, Louis Loevinson i Paul Donath z Parowej / Tiefenfurt, von Frankenberg z Tułowic / Tillowitz, Hermanna Ohme ze Szczawienka / Niedersalzbrunn, Giesche później Fabryka Porcelany „Bogucice” z Katowic Bogucic.

Autentyczne eksponaty Muzeum Porcelany Śląskiej

Autor: Roman Gatys

Muzeum Porcelany w Tułowicach – godziny otwarcia w okresie świątecznym

Informujemy, że w Wielką Sobotę i Niedzielę Wielkanocną (19 i 20 kwietnia 2025) nasze muzeum będzie nieczynne – to czas, który spędzamy w gronie najbliższych.

Jednak już w Poniedziałek Wielkanocny (21 kwietnia 2025) serdecznie zapraszamy do odwiedzin! Muzeum będzie otwarte w godzinach 10:00–18:00. To doskonała okazja, aby świąteczny spacer połączyć z wizytą w wyjątkowym miejscu, pełnym elegancji, historii i piękna.

Czekają na Państwa:

  • unikalne kolekcje porcelany z Tułowic i regionu,
  • ręcznie zdobione eksponaty,
  • inspirujące historie ukryte w filiżankach i talerzach,
  • klimatyczne wnętrza idealne na rodzinne popołudnie.

Niech tegoroczny Lany Poniedziałek będzie wyjątkowy – spędźcie go w Muzeum Porcelany Śląskiej w Tułowicach!

Do zobaczenia!

📍 Muzeum Porcelany Śląskiej w Tułowicach
📅 19 i 20.04 (sobota i niedziela) – nieczynne
📅 21.04 (poniedziałek) – otwarte, godz. 10:00–18:00

Porcelana dla szlachty

Bardzo ważnym rynkiem zbytu dla fabryk porcelany były dwory, zamki i majątki szlacheckie. Szlachta i magnateria lubiły porcelanę wysokiej jakości, wzorując się na Królu Auguście II Mocnym i rodach królewskich. Porcelana była symbolem luksusu i splendoru. Fabryki porcelany musiały wyprodukować porcelanę ekskluzywnej jakości, aby zaspokoiła szlacheckie oczekiwania. Dwory nie zawsze było stać na najlepszą porcelanę z Królewskiej Manufaktury w Miśni czy Królewskiej Manufaktury w Berlinie. Poszukując bardzo dobrej porcelany w umiarkowanych cenach, takie wymagania spełniała porcelana ze śląskich fabryk porcelany. Mamy wiele przykładów porcelany herbowej od Carla Tielscha ze Starego Zdroju / Altwasser, Carla Kristera z Wałbrzycha / Waldenburg, August Rappsilber z Jaworzyny Śląskiej / Koenigszelt, Louis Loevinson i Paul Donath z Parowej / Tiefenfurt, von Frankenberg z Tułowic / Tillowitz, Hermanna Ohme ze Szczawienka / Niedersalzbrunn, Giesche z Katowic Bogucic.

, FC : (c, 1.00, d, 0.00, Detect, 1, appIcon, 0, after, 0, chg, 1, out, 1, Freq, 120, raw, 0, WB, 4, Clear, 0, ori, 11, 12.37, 11, 12.37, chg, 24, 27.22, 24, 27.22,,0.45)

Polski New Look

Po drugiej wojnie światowej „New Look” czyli Nowy Styl pojawił się w sztuce użytkowej wprowadzając nowe formy designu, który miał ukazać urodę sztuki użytkowej. Już w 1945 roku w Warszawie Wanda Telakowska, ogłasza potrzebę zniesienia podziału sztuki „czystej”, „użytkowej” i stworzenie sztuki codziennej, obywatelskiej.

W 1950 powstaje Instytut Wzornictwa Przemysłowego w Warszawie, w którym Wanda Telakowska obejmuje stanowisko dyrektora artystycznego. Jej mottem było „piękno na co dzień i dla wszystkich”. Instytut stał się ważną instytucją projektującą wyroby „New Look”. Zatrudniano absolwentów warszawskiej ASP. Rozpoczęto projektowanie figurek, serwisów kawowych, obiadowych, pater ozdobnych, zestawów do likierów i zimnych napojów. Wyroby „New Look” tworzyli również absolwenci Wydziału Ceramiki i Szkła Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych we Wrocławiu i innych szkół artystycznych.

Wyroby „New Look” były produkowane przez ZSP „Bogucice” w Katowicach Bogucicach, Fabrykę Porcelany „Wałbrzych” i „Krzysztof” w Wałbrzychu, Fabrykę Porcelany „Karolina” w Jaworzynie Śląskiej, a także Fabrykę Porcelitu w Tułowicach.

W Muzeum Porcelany Śląskiej w Tułowicach, można odwiedzić specjalnie wydzielony pokój z wyposażeniem „New Look”.