Porcelana Nagrobna w Muzeum Porcelany Śląskiej” – listopadowa wystawa czasowa

Muzeum Porcelany Śląskiej zaprasza na niecodzienną wystawę porcelanowych wyrobów ze śląskich fabryk pt. „Porcelana Nagrobna”, której otwarcie odbędzie się 25 października 2025 roku. Ekspozycję będzie można oglądać do 30 listopada 2025.

Od wieków ludzie chcąc uczcić pamięć o zmarłych zakładają cmentarze i budują groby dla swoich bliskich. W XIX wieku fabryki porcelany rozpoczęły produkcję rzeźb, nagrobków i rozmaitego asortymentu galanterii cmentarnej. Śląskie fabryki i manufaktury porcelany wytwarzały m.in.: nagrobki, książki nagrobne, tablice na epitafia w różnych kształtach i stylach. Były one bogato dekorowane, malowane ręcznie.

Podejmując temat święta zmarłych Muzeum Porcelany Śląskiej w Tułowicach przygotowało przykłady wyposażenia cmentarnego z porcelany w języku polskim, śląskim i niemieckim. Są to niemi świadkowie historii dawnych zwyczajów i tradycji związanych z kultem pamięci o zmarłych. Wystawa ukazuje, jak porcelana – kojarzona dziś głównie z elegancją i delikatnością – stawała się także elementem zadumy, refleksji i artystycznego wyrazu na cmentarzach sprzed ponad wieku.

Ekspozycja pochodzi z kolekcji prywatnych zbiorów Państwa Ireny i Romana Gatys.

Zapraszamy do odkrycia tej mniej znanej, a niezwykle interesującej twarzy śląskiej porcelany w dniach od 25 października do 30 listopada w Muzeum Porcelany Śląskiej w Tułowicach.

Obecna ekspozycja stanowi drugą odsłonę wystawy poświęconej porcelanie nagrobnej. Pierwsza edycja, prezentowana w dniach 2–30 listopada 2024 roku, spotkała się z dużym zainteresowaniem zwiedzających i zapoczątkowała dalsze badania nad tym unikatowym zjawiskiem w historii śląskiej porcelany.

Muzeum Porcelany Śląskiej z Certyfikatem OROT 2025! 

Muzeum Porcelany Śląskiej zostało nagrodzone Certyfikatem OROT 2025 dla Najlepszego Produktu Turystycznego Województwa Opolskiego!
To prestiżowe wyróżnienie to nie tylko docenienie naszej codziennej pracy, ale także ogromna motywacja do dalszego rozwoju i promocji porcelanowych tradycji Tułowic oraz Śląska.

Co więcej – wraz z certyfikatem otrzymaliśmy zgłoszenie do etapu ogólnopolskiego, gdzie będziemy reprezentować województwo opolskie w konkursie Polskiej Organizacji Turystycznej. 

To już nasze drugie wyróżnienie z rzędu – w ubiegłym roku, działając zaledwie pięć miesięcy, zdobyliśmy tytuł Turystycznego Odkrycia Roku 2024. Dziś po raz kolejny pokazujemy, że porcelana i historia Tułowic inspirują i przyciągają odwiedzających z całego kraju. Serdecznie dziękujemy Opolskiej Regionalnej Organizacji Turystycznej – OROT, a także wszystkim naszym Gościom, którzy odwiedzają Muzeum i wspierają nas swoją obecnością. To dzięki Wam możemy się rozwijać i tworzyć wyjątkową ofertę turystyczną.

Świeczniki

W wieku XIX i pierwszej połowie XX wieku, gdy w wielu miejscowościach brakowało energii elektrycznej i światła elektrycznego, aby oświetlić noc, trzeba było mieć lampę naftową wynalezioną w połowie XIX wieku przez Ignacego Łukasiewicza. Innym rozwiązaniem było korzystanie ze świec – pod warunkiem posiadania świecznika, który umożliwiał bezpieczne przenoszenie płomienia i chronił przed poparzeniem gorącym woskiem. Wymyślne kształty świeczników, czasami nawet kilkunastoramiennych, podobały się majętnym klientom i służyły nie tylko do oświetlenia, ale jako ozdoby stołu, biurka lub mieszkania zawieszone pod sufitem oświetlały całe wnętrze. Świece były towarem pierwszej potrzeby. Wszystkie śląskie fabryki produkowały różnego rodzaju kandelabry, ponieważ było na te wyroby duże zapotrzebowanie. Porcelanowe świeczniki bardzo dobrze sprawdzały się jako materiał izolujący ogień od podłoża.

Świece towarzyszyły naszym przodkom przez stulecia. Dziś świeczniki i płonące świece mają przede wszystkim znaczenie symboliczne – tworzą nastrojową atmosferę i przypominają o tradycji. Nic więc dziwnego, że wciąż darzymy dawne świeczniki sentymentem.

Na wystawie w Muzeum Porcelany Śląskiej można zobaczyć kilka eksponatów świeczników. 


autor: Roman Gatys

Wernisaż wystawy „Piękno i czar śląskiej porcelany RS Prussia” z przedwojennej kolekcji Tilovitz Pani Marty Kolek-Mizia i Pana Rafała Mizia

Zapraszamy 14 września o godz. 13:00 na otwarcie wystawy porcelany z przedwojennej kolekcji Tilovitz Pani Marty Kolek-Mizia i Pana Rafała Mizia. Wydarzenie poprzedni wykład Pani Marty Kolek-Mizia poświęcony przedwojennej historii fabryki i wyrobów RS Prussia oraz ich unikatowym dekoracjom.

Wystawa tylko do 31 listopada 2025 roku. Wystawa poświęcona jest porcelanie wytwarzanej w Tułowicach, prezentując jej oblicze mniej znane, a zarazem niezwykle intrygujące. To unikalna okazja, aby spojrzeć na bogactwo form i zdobień, które przez wiele lat kształtowały renomę tułowickiej manufaktury w Polsce i na świecie.

Ekspozycja będzie dostępna dla zwiedzających od 14 września do 31 listopada 2025 roku.

Tacki do wydawania reszty

Dzisiaj gdy coraz mniej używamy gotówki, nie zwracamy uwagi na tacki do wydawania reszty. Obecnie są one wykonane przeważnie z tworzyw sztucznych lub ich nie ma w ogóle. Jednak w XIX i pierwszej połowie XX wieku, wiele tacek do wydawania reszty w sklepach były produkowane z porcelany. Na przykład reklamowały sklep, w którym właśnie robiliśmy zakupy lub namawiały do zakupu innego towaru. Bardzo często też tacki do wydawania reszty pokazywały reklamy alkoholu lub papierosów, szczególnie w sklepach monopolowych, czy zajmujących się handlem wyrobami tytoniowymi. Obecnie są to bardzo ciekawe przykłady reklamujące dawne sklepy i pokazujące reklamy dawnych marek alkoholi czy firm tytoniowych. Obecnie na rynku antykwarycznym jest ich jednak bardzo mało lub są bardzo zniszczone ze względu na rysy pozostawione przez zabierany z nich bilon. Są bardzo poszukiwane przez kolekcjonerów w szczególności pochodzące z miejscowości reklamujących miejscowe sklepy lub zakłady pracy.


Autor: Roman Gatys

Popielniczki reklamowe

W czasach powszechnego palenia tytoniu, rozpoczęto produkcję tysiąca popielniczek reklamowych, które miały zachęcać ich posiadaczy do kupowania reklamowanych wyrobów. Na popielniczkach pojawiały się reklamy piwa, papierosów, alkoholi, sklepów z różnymi akcesoriami, zakładów pracy, organizacji społecznych, miast, regionów i inne. Nie było tematu, który by nie pojawił się na reklamie na popielniczkach. Popielniczki miały różne ciekawe kształty i zdobienia. Większość śląskich fabryk porcelany produkowało reklamowe popielniczki, ze względu na duże zapotrzebowanie zamawiających na tego typu gadżety, które cieszyły się dużym powodzeniem wśród nabywców.
Same fabryki porcelany również reklamowały siebie i swoje wyroby na popielniczkach, by przekonać nabywców do zakupu swoich wyrobów porcelanowych. Dzisiaj już nie produkuje się porcelanowych popielniczek reklamowych, ze względu na to, że przez lata nie wiedzieliśmy, że palenie papierosów czy cygar uzależnia i jest winne wielu śmiertelnym
chorobom. Obecnie popielniczki są z jednej strony źle postrzegane jako wyroby związane z paleniem tytoniu, a z drugiej strony pozytywnie jako przedmioty kolekcjonerskie.

Na naszej wystawie znajdziesz kilka takich eksponatów. Zapraszamy!


Autor: Roman Gatys

Porcelanowe Dziedzictwo – wystawa i otwarta rozmowa o przyszłości legendarnej fabryki z Jaworzyny Śląskiej

W ramach cyklu „Porcelanowe Dziedzictwo” zapraszamy na drugą część wystawy czasowej, poświęconą historii Zakładów Porcelany Stołowej „Karolina” z Jaworzyny Śląskiej.

Tym razem przeniesiemy się do roku 1945, by przyjrzeć się powojennym losom jednej z najciekawszych – choć często niedocenianych – polskich fabryk porcelany, założonej w 1860 roku.

📅 Wernisaż wystawy: niedziela, 6 lipca 2025 r., godz. 14:00
📍 Miejsce: Muzeum Porcelany Śląskiej w Tułowicach, ul. Porcelanowa 2E

Ekspozycja obejmuje lata 1945–2024 i prezentuje najciekawsze oraz najwyższej jakości wyroby porcelanowe wytwarzane w Jaworzynie Śląskiej przez blisko osiem dekad.

Po II wojnie światowej zakład wznowił działalność – początkowo jako „Koenigszelt” – Państwowa Fabryka Porcelany, a od 1954 roku jako Zakłady Porcelany Stołowej „Karolina”. Już w latach 50. i 60. rozpoczęto wprowadzanie nowoczesnych fasonów, które szybko zdobyły uznanie odbiorców w kraju i za granicą.

W kolejnych dekadach fabryka oferowała setki oryginalnych wzorów – zarówno dekorowanych kalkomanią, jak i ręcznie zdobionych złotem oraz platyną. W ofercie znalazły się serwisy obiadowe i kawowe, garnitury dziecięce, salaterki, patery czy filiżanki. Szczególne miejsce zajmowała luksusowa porcelana typu Fine Bone China – w charakterystycznym odcieniu ecru – produkowana przez zakład jako jedyny w Polsce.

Po 1990 roku fabryka została przekształcona w spółkę pracowniczą, a w 2010 roku uroczyście obchodziła swoje 150-lecie. Wówczas należała do czołówki europejskich producentów porcelany i współpracowała z uznanymi projektantami z Polski i zagranicy.

Produkcję zakończono w 2024 roku, w wyniku ogłoszenia upadłości. Obecnie zakład znajduje się pod zarządem syndyka. Pomimo zakończenia działalności, wyroby sygnowane marką FP Karolina nadal cieszą się dużym uznaniem kolekcjonerów i miłośników porcelany.

Wernisażowi wystawy będzie towarzyszyć otwarta rozmowa, podczas której wspólnie z uczestnikami podejmiemy temat przeszłości, teraźniejszości i możliwej przyszłości fabryki.

Zachęcamy wszystkie osoby obecne na wydarzeniu do aktywnego udziału – do dzielenia się wspomnieniami, opiniami i pomysłami. Chcemy wspólnie zastanowić się:

  • Jak doszło do upadku tak zasłużonego zakładu?
  • Czy zachowana infrastruktura może zostać ponownie wykorzystana?
  • Czy istnieje realna szansa na nową działalność – produkcyjną, muzealną, edukacyjną?
  • Czy możliwy jest powrót do idei „Karoliny” w nowoczesnej formie?

Rozmowa odbędzie się bezpośrednio po otwarciu wystawy – w swobodnej, otwartej formule – jako integralna część wydarzenia.

Zapraszamy do Tułowic!

Wystawa Porcelanowe Dziedzictwo to nie tylko prezentacja pięknych obiektów i wybitnego wzornictwa, ale także przestrzeń do rozmowy i refleksji nad znaczeniem dziedzictwa przemysłowego we współczesnym świecie.

Zachęcamy do udziału – zarówno w wydarzeniu, jak i w dyskusji!


Porcelana to nie tylko materiał – to także historia, ludzie i wartości, których nie warto tracić z oczu

Długi weekend czerwcowy w Tułowicach — okazja, by zobaczyć porcelanowy żyrandol w zabytkowej i nietuzinkowej willi!

Z okazji długiego weekendu 19-22 czerwca zapraszamy Państwa na wyjątkowe wydarzenie przygotowane przez Muzeum Porcelany Śląskiej w Tułowicach – spacer po Tułowicach z możliwością wejścia do zabytkowej i niedostępnej na co dzień willi założycieli Fabryki Porcelany, w której znajduje się unikatowy porcelanowy żyrandol.

Ten niezwykły obiekt, wielokrotnie wspominany podczas naszych muzealnych oprowadzeń, będzie można zobaczyć na własne oczy po raz pierwszy. Żyrandol wyprodukowany został tylko w jednym egzemplarzu w 1924 roku przez znanego projektanta wnętrz z Berlina, Freya, który zaprojektował również wnętrze willi Schlegelmilchów. Otwieramy drzwi willi wyłącznie dla Państwa, w celu zaprezentowania tego wyjątkowego eksponatu.

Terminy spacerów:

• 19 czerwca (czwartek)

• 22 czerwca (niedziela)

Godziny:

• I tura: 11:00

• II tura: 13:00

Program wydarzenia:

  • Spacer z przewodnikiem po Tułowicach
  • Wejście do zabytkowej willi w celu obejrzenia zabytkowego porcelanowego żyrandola
  • Powrót do Muzeum i zwiedzanie ekspozycji muzealnej

Czas trwania: około 3,5 godziny

Koszt udziału: 65 zł / osoba (w cenie: zwiedzanie willi + wstęp do Muzeum)

Zapisy:

📞 Telefonicznie: 781 717 777

📧 Mailowo: porcelana@muzeatechniki.pl

📍 Zbiórka: siedziba Muzeum Porcelany Śląskiej, ul. Porcelanowa 2E, Tułowice

Liczba miejsc ograniczona! Serdecznie zapraszamy do udziału i zachęcamy do wcześniejszych zapisów!

Dzbany na wino

Od antyku do dzisiaj wino białe lub czerwone jest elementem posiłków. Śląskie fabryki porcelany produkowały dzbany na wino, które ozdabiały stoły biesiadne i przechowywały cenny trunek. Posiadały ozdobne przykrywki cynowe, połączone z uchwytem dzbana zawiasem, podobnie jak kufle na piwo. Głównymi producentami śląskich dzbanów były: Fabryka Porcelany Carla Tielscha ze Starego Zdroju Wałbrzych/ Carl Tielsch Porzellanfabrik Altwasser Waldenburg, Manufaktura Porcelany Carla Kristera z Wałbrzycha / Carl Krister Porzellan Manufaktur Waldenburg i Fabryka Porcelany Augusta Rappsilbera z Jaworzyny Śląskiej / August Rappsilber Porzellanfabrik Koenigszelt.
Dzbany były zdobione ręcznie, wymyślnymi dekoracjami liści winogron czy antycznymi scenami spożywania wina. Były również dzbany ze zdjęciami ich właścicieli wykonane w atelier i zdobione w malarni porcelany A. Leisnera z Wałbrzycha / Waldenburg. Kilka takich dzbanów możemy zobaczyć w katalogu Leisnera. Cena dzbanów na wino była bardzo wysoka, dlatego obecnie bardzo rzadko możemy je spotkać na wystawach muzealnych.


Autor: Roman Gatys

Kałamarze

Dzisiaj mamy długopisy, pióra i kartki papieru, laptopy czy telefony komórkowe na których piszemy. Dawniej trzeba było mieć kałamarz, czyli przybornik do pisania, w którym znajdowało się pióro, pojemnik z atramentem i pojemnik z talkiem. Potrzebny był również papier. Zatem w każdym domu na biurku stał kałamarz, a piórem pisano listy, robiono notatki, listy zakupów itd. Kałamarze mogły mieć proste lub wyszukane formy. Zależało to od statusu posiadającego kałamarz. Bardzo często kałamarze były prezentami na urodziny albo na srebrne lub złote wesele, czy jubileuszu 25 lat pracy.

Najwięcej kałamarzy produkowano w XIX wieku. Z pojawieniem się piór wiecznych, a później długopisów kałamarze powoli zostały zastąpione nowoczesnymi narzędziami do pisania. Pierwsze w naszej kolekcji kałamarze, to z lat czterdziestych XIX wieku wyroby Kristera i Tielscha z Wałbrzycha.

Ostatnie kałamarze, które wyprodukowano w śląskich fabrykach porcelany powstały na przełomie lat czterdziestych i pięćdziesiątych XX wieku. Wyprodukowała je Fabryka Porcelany Elektrotechnicznej Brzezinka w Mysłowicach.


Autor: Roman Gatys

Zbiory własne Muzeum Porcelany Śląskiej