Autor: Maciej Mądry

Niektóre śląskie fabryki porcelany produkowały stojaczki do wizytówek czy kart informacyjnych. W katalogach były nazywane „trzymaczami kart”. Stawiano je na stołach weselnych lub biurkach, w które wkładano wizytówki informujące o osobach, które miały siedzieć na danym miejscu lub informowały o nazwach wyrobów na targach lub innych wystawach.

„Trzymacze kart” były produkowane ręcznie, ozdabiane kwiatami i listkami wyrabianymi również ręcznie i naklejane na porcelanowy stojaczek. Były wytwarzane w dwóch wersjach: białej glazurowanej i kolorowej ręcznie malowanej.

Znamy dwóch producentów „Stojaków do wizytówek”: Fabryka Porcelany „Giesche” Katowice Bogucice i Wytwórnia Wyrobów Ceramicznych Steatyt w Katowicach (w latach 1953 do 1956 Stalinogród). „Trzymacze kart” powstawały w różnych motywach kwiatowych, pakowanych w skrzyneczki drewniane z logo producenta, np. Giesche po dwanaście sztuk. Były produkowane w latach 20. do 50. XX wieku. Nie były sygnowane. Ze względu na kruchość i delikatność materiału „Trzymaczy kart”, bardzo mało ich dotrwało do naszych czasów, dlatego rzadko występują na rynku antykwarycznym.          

Wybitny projektant szkła i porcelany Jan Sylwester Drost urodzony w 1934 roku, w Kłodnicy (niem. Klodnitz) obecnie dzielnica Kędzierzyna – Koźla na Górnym Śląsku. Studiował na Wydziale Ceramiki i Szkła Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych we Wrocławiu w latach 1952 do 1958. W latach 1960 do 1990 pracował w Hucie Szkła Gospodarczego „Ząbkowice” w Dąbrowie Górniczej, gdzie był kierownikiem wzorcowni i projektował wyroby dla huty szkła. Najbardziej znane projekty z Huty Ząbkowice to fason: „Asteroid” 1975 rok, „Radiant” 1976 rok, „Cora” 1978 rok czy „Diatret” 1973 rok. Jest autorem kilkuset wzorów naczyń użytkowych i szklanych dekoracji. Projektował również wyroby porcelanowe jak figurki i patery ozdobne do Zakładu Porcelany Stołowej „Bogucice” w Bogucicach. Zaprojektował figurkę „Pelikana” czasami nazywanego „Bocian” i serię pater dekoracyjnych z cyklu „Cyrk”. Wyroby były projektowane w stylu New Look. Ożenił się z Eryką Trzewik, projektantką porcelany i szkła. Zmarł w 2024 roku.

Aby celebrować wspólnie Europejski Dzień Seniora zapraszamy wszystkich Seniorów do Muzeum Porcelany Śląskiej w Tułowicach, w weekend 19 – 20 października, na niesamowitą podróż w czasie z 10% zniżką na bilet wstępu i aromatyczną herbatą gratis.*

Muzeum przygotowało z tej okazji wyjątkową niespodziankę – „Porcelanową loterię”! Każdy bilet wstępu uprawnia seniora do udziału w losowaniu wyjątkowych upominków.

Dzień Seniora w Muzeum Porcelany Śląskiej to idealna okazja, aby spędzić czas rodzinnie w miłej jesiennej atmosferze. Spraw swoim bliskim radość. Zaproś rodziców, babcię i dziadka na Dzień Seniora właśnie do nas. To świetna okazja do sprawienia bliskiej osobie miłej niespodzianki w jesienne popołudnie!

*Oferta obowiązuje wycieczki indywidualne, nie obejmuje grup zorganizowanych z rezerwacją terminu.

Zapraszamy na specjalną wystawę poświęconą porcelanowym naczyniom i akcesoriom medycznym używanym w przeszłości takich jak: pojemniki na leki, porcelanowe tabliczki apteczne, zabytkowa apteczka. Dowiedz się, jak porcelana była wykorzystywana w dawnych szpitalach i gabinetach lekarskich na Śląsku i nie tylko. Zobacz jak wyglądała przedwojenna apteczka i jej wyposażenie. Odgadnij znaczenie użytkowych porcelanowych przedmiotów z minionej epoki. Zobacz oryginalne recepty z 1927r. Kasy Chorych samego założyciela fabryki – Reinholda Schlegelmilcha!!!

Po zwiedzaniu na hasło „Zdrowie” herbata w zabytkowej porcelanie GRATIS.

Z okazji Dnia Ratownictwa Medycznego oferujemy 30% zniżki do biletu dla wszystkich osób pracujących w służbach medycznych: ratowników, pielęgniarzy, rehabilitantów i lekarzy.

Do zobaczenia w Muzeum!

Karta z katalogu firmy Steimann z wyrobami z kamionki delikatnej

Wiele fabryk porcelany powstałych w XIX wieku, rozpoczynało działalność jako manufaktury fajansu, aby w późniejszym okresie produkować wyłącznie wyroby porcelanowe. Jednak po pierwszej wojnie światowej śląskie fabryki porcelany zauważyły, że kamionkowe wyroby bolesławieckie, a także wyroby fajansowe cieszą się dużym zainteresowaniem klientów. W związku z tym kilka śląskich fabryk porcelany postanowiło wzbogacić swoją gamę wyrobów o wyroby fajansowe, kamionkowe i kamionki delikatnej.

Trzy fabryki porcelany w Parowej / Tiefenfurt czyli dwie Steinmanna i jedna Tuppacka rozpoczęły w latach dwudziestych i trzydziestych XX wieku produkcję seryjną wyrobów fajansowych, kamionkowych i kamionki delikatnej. Seria z fabryki Steinmanna nosiła nazwę „Echt Bärbel”, a serie Tuppacka nosiły nazwę „Jolanthe” i „Tuppack Steinzeug Feuerfest”. Z ciekawszych wyrobów fabryki z Parowej Tuppacka i Steimanna produkowały garnki kamionkowe, które można było używać do gotowania na piecach elektrycznych i gazowych. W 1922 roku Fabryka Porcelany w Gozdnicy / Porzellanfabrik Freiwaldau rozpoczęła produkcji serię z kamionki delikatnej „Porzello”. 

Po drugiej wojnie światowej Zygmunt Buksowicz, były pracownik Fabryki Porcelany Giesche z Bogucic otworzył w 1947 roku jedną z najmłodszych, prywatną wytwórnię wyrobów ceramicznych w Katowicach. Początkowo produkowała wyroby elektrotechniczne i techniczne takie jak izolatory czy bezpieczniki. Produkcję elektrotechniczną zakończono w 1953 roku. Od 1950 roku zakład rozpoczął produkcję wyrobów porcelanowych, fajansowych, z glinki białej i innych ceramicznych tworzyw. Produkowano m.in.: serwisy obiadowe, kawowe, herbaciane i do mocci. Wytwarzano również ciekawe formy plastyczne takie jak wazony, plakiety, obrazy, popielniczki czy figurki. Powstawała również biżuteria: broszki, kolczyki i zawieszki oraz galanteria jak na przykład ozdobne paski. Zygmunt Buksowicz realizował wiele indywidualnych zamówień klientów – mozaiki czy płaskorzeźby ceramiczne ręcznie malowane. Zakład został zamknięty w 1994 roku. Wyroby Steatytu z Katowic są obecnie kolekcjonowane przez wielu miłośników porcelany i ceramiki. Muzeum Narodowe we Wrocławiu zorganizowało wielką wystawę wyrobów Steatytu i wydało monografię fabryki z Katowic.  

W wakacje w Muzeum Porcelany Śląskiej rozpoczęła wystawa porcelany użytkowej lat 50 i 60 XXw. potocznie zwana „New Look”. Można na niej podziwiać powojenne wyroby znanych projektantów m.in.: Lucyny i Kazimierza Kowalskich, Wincentego Potackiego, Mieczysława Naruszewicza czy Zygmunta Buksowicza z Katowickiego Steatytu.

Zapraszamy wszystkich miłośników porcelany Carla Kristera na wykład pasjonatów i kolekcjonerów śląskich wyrobów – Ireny i Romana Gatys. Państwo Gatys opowiedzą o porcelanie z wytwórni KPM, przedstawią ciekawostki, dokumenty i nieopublikowane informacje o wałbrzyskiej fabryce. Wyjaśnią funkcjonalność ciekawych porcelanowych wyrobów z dawnych lat. Opowiedzą nam także o tworzeniu swojej kolekcji. Muzeum Porcelany Śląskiej w swoich zbiorach posiada ciekawe eksponaty wytwórni Kristera, które dostępne są na ekspozycji.

Wykład odbędzie się w Muzeum Porcelany Śląskiej w Tułowicach w sali technologii na parterze, w dn. 25.08.2024 r. o godzinie 13:00. W związku z ograniczoną liczbą miejsc konieczna jest wcześniejsza rezerwacja, której można dokonać telefonicznie pod numerem telefonu 781 717 777 lub mailowo pisząc na adres porcelana@muzeatechniki.pl

Udział w wykładzie jest odpłatny:

40.00 zł / Wykład
50.00 zł / Wykład + zwiedzanie Muzeum

---

_{Irena i Roman Gatys to kolekcjonerzy i miłośnicy śląskiej porcelany od ponad 30 lat. Zajmują się badaniem i dokumentowaniem dziejów porcelany śląskiej, a także poszukiwaniem i zbieraniem materiałów związanych z działalnością fabryk i manufaktur porcelany. Efektem wieloletniego zainteresowania tym tematem, oprócz imponującej porcelanowej kolekcji, są publikacje o śląskiej porcelanie.}

Kontynuując podróż po okresach produkcji i zmieniających się stylach porcelany, chcielibyśmy zaprosić Państwa do zwiedzania nowej wystawy stałej w Muzeum Porcelany Śląskiej prezentującej polską porcelanę użytkową z lat 50-tych i 60-tych XX wieku. Wystawa otwarta zostanie 20.07.2024 r.

Potocznie nazywany styl „New Look” zastosowany na porcelanie, charakteryzowała asymetryczna forma oraz odważne kontrastowe kolory. Projektanci przenieśli nowe trendy w sztuce inspirowane abstrakcyjnymi dziełami Picassa czy Mirona na porcelanę. Na wystawie prezentujemy wyroby z porcelany słynnych polskich projektantów – ikon polskiego modernizmu m.in.:

Wincentego Potackiego – plastyka, projektanta wzorów przemysłowych, nauczyciela w wałbrzyskich fabrykach porcelany. Twórcy ponadczasowych fasonów „Joanna”, „Krokus” czy „Goplana”. Wincenty Potacki związany był z fabrykami w Wałbrzychu, Jaworzynie Śląskiej oraz Ćmielowie.

Lucyny i Kazimierza Kowalskich – związanych z działalnością fabryki porcelany i porcelitu w Tułowicach, twórców fasonów „Ewa” i „Opole”.

Zygmunta Buksowicza – założyciela katowickiego Steatytu, twórcę wyjątkowych porcelanowych lamp z postaciami zwierząt.

Mieczysława Naruszewicza – polski artysta rzeźbiarz, projektant przemysłowy, twórca wielu znanych figur jak np. „Kogut Japoński”.

Zaaranżowane wnętrza przedstawiają projekty wyposażenia międzynarodowej sławy czeskich designerów m.in. Jindřicha Halabali oraz Bohumila Samuela Kecira.

Zwiedzanie wystawy odbywa się z Przewodnikiem, w ramach biletu wstępu do Muzeum.

Sklep Franza Prause w Szczawienku, specjalizował się w zdobieniu szkła i dekoracji porcelany. Synowie Franza rozwinęli jego działalność i stworzyli drugą, obok Fabryki Hermana Ohmego, manufakturę porcelany. Wyroby obu fabryk zdobią naszą ekspozycję. 

W 1849 roku Franz Prause zakłada w Starym Zdroju / Altwasser sklep z porcelaną. W 1891 roku jego synowie Julius i Ernst w Szczawienku / Niedersalzbrunn budują nową fabrykę porcelany, która przyjmuję nazwę Franz Prause Fabryka Porcelany. W pobliżu znajduje się już wybudowana przed 9 laty Fabryka Porcelany Hermanna Ohme. Fabryk produkuje porcelanę kuchenną, restauracyjną, hotelową, reklamową i inną. Zakład produkował także porcelanę użytkową, jak serwisy do kawy, herbaty czy obiadowe. Część swojej produkcji fabryka eksportowała do USA. Porcelana Prausego była sprzedawana w całej Europie i Azji. Pierwsza wojna światowa doprowadza fabrykę do trudności finansowych. Na początku lat 20. XX wieku umierają obaj właściciele Julius i Ernst, zakład staje się własnością Georg i Johann Prause. Nowi właściciele odzyskują dawne rynki w Ameryce, Europie i Azji. W 1929 roku kryzys światowy rozpoczyna koniec produkcji porcelany rodziny Prause w Szczawienku. Fabryka zostaje zamknięta w 1933 roku.

Reklama firmy Franz Prause z lat 20-tych XX wieku